Scheveningse ‘Branouldochters’ eren hun vaders
Met hun uitvoering van ‘Het Mannetje in de Kop en de Vis’ blazen Aafke de Vries en songwriter Valérie Scheffer nieuw leven in het tijdloze verhaal van Anton Koolhaas. Deze voorstelling markeert tevens het 35-jarig bestaan van Literair Theater Branoul, dat in 1987 is opgericht door hun vaders Rein Edzard de Vries en Walther Scheffer. De première van ‘Branoul - het verhaal’ op vrijdag 11 november is reeds uitverkocht, maar voor de try-out op 10 november en de voorstellingen op 12 en 13 november zijn nog enkele kaarten verkrijgbaar.
Ze komen allebei uit het Renbaankwartier, zaten op dezelfde basisschool (Het Volle Leven aan de Rijslag) en hun ouders stonden alle vier op het podium. De één (Aafke) theatermaker en actrice, de ander (Valérie) muzikant en songwriter. En moeder Jeannette Scheffer staat op Scheveningen bekend als zangeres en theatermaker Coba. Aafke is geboren in de Katwijkstraat en eigenlijk opgegroeid in Theater De Appel. “Daar speelden mijn beide ouders toneel. Tot het einde van het bestaan van De Appel heeft op de kleedkamerdeur een bordje gehangen: ‘ssshhhtt, Aafke slaapt’ hahaha.”
Op haar zevende verhuisde zij met moeder naar Brabant. “In de weekends was ik echter bij papa die op Scheveningen bleef wonen. Dit dorp is toch mijn anker. Hoewel ik in de voetsporen van mijn vader ben getreden, had ik zo’n twaalf jaar geleden niet meer de drang om zelf op het podium te staan. Met mijn horecaervaring als ruggensteun wilde ik een eigen plek creëren waarin ik passies kan combineren. Dat werd een familiecafé met speelgoedwinkel, waar ik verhalen voorlas en workshops deed.”
Eerbetoon
Als gevolg van een gecompliceerde hersenschudding heeft Aafke haar zaak, noodgedwongen, moeten verkopen. Waar de ene deur dicht ging, opende echter een andere. Sinds vader Rein Edzard in 2017 overleed, had Aafke steeds het gevoel gehad dat er nog iets gevierd moest worden. “Dit jaar zou hij 80 geworden zijn, dus een mooie aanleiding om hem te eren. Ik kwam er ook achter dat Theater Branoul 35 jaar bestaat. Dit was hét moment! De keuze voor Valérie om een bijzonder stuk te creëren, lag voor de hand. Mijn vader was fan van haar muziek. Op zijn uitvaart heeft Val ook een lied gecomponeerd en gespeeld.”
Valérie beschouwt haar hernieuwde connectie met Aafke als een ‘verloren zus idee’. “Ik ben altijd met muziek bezig geweest, afgestudeerd aan de Herman Brood Academie en zelf docent geworden. Jongeren inspireren en motiveren om muziek te beoefenen, vind ik geweldig. Het project met Aafke heeft bij mij aangewakkerd om na lange tijd weer liedjes te schrijven, op een nieuwe manier.”
Branoul
In 1985 vertelde Rein Edzard ‘Het Mannetje in de Kop en de Vis’ voor het eerst op het toneel. Een ontroerend verhaal over opgroeien, volwassen worden en leven, met de jonge olifant Branoul in de hoofdrol. Aafke: “Ik wilde terug naar de oorsprong van wat mijn vader wilde zeggen. Dit stuk speelde hij in Theater de Appel, nog voordat hij met Walther Branoul oprichtte. Rein ging terug naar de basis van theater: het vertellen van het verhaal en het vieren van de taal, met zo weinig mogelijk middelen overbrengen op het publiek. De fantasie prikkelen en de verbeeldingskracht laten spreken.”
Op die wijze stapten Aafke en Valérie, intuïtief, in het project. De tekst van het verhaal bleef oorspronkelijk, maar de muziek is volledig nieuw. Valérie: “Prachtig om dit verhaal op diepere lagen te leren kennen. Ik ben gaan improviseren, uitproberen en passend maken in bijvoorbeeld intermezzo of als ondersteuning van de tekst. Het meeste op de piano en een klein stukje gitaar. De komende dagen gaan we finetunen, repeteren en focussen op de productie.”
Toneelvaders
Speelde Rein een rol in de gedachten van Aafke tijdens het maakproces? “Ja, best veel. Ik voelde hem dichtbij mij op een natuurlijke manier, met dankbaarheid dat hij mij die bron heeft gegeven. Die taal is zo mooi. Mijn vader had een mooie stem. Herinner je die zin uit die commercial? ‘Op een dag drink je geen bier meer, maar Grolsch’. Dat was Rein.”
Voor literair acteur en programmeur Walther Scheffer is dit een bijzonder moment. Zijn theater was vernoemd naar het olifantje van dit verhaal. “Rein was gek op de dierenverhalen van Koolhaas. En Koolhaas heeft ons theater in 1987 zelfs geopend. Rein en ik speelden vroeger samen op het toneel door het land. Hij wilde echter graag zelf een theater hebben. Via een vriend kregen we de kans om het pand aan de Maliestraat 12 te betrekken. In de nieuwjaarsnacht van 86/87 vroeg hij: ‘Wil je mijn compagnon worden, want we hebben een theater. Het ontroert mij enorm dat onze dochters deze voorstelling 35 jaar na dato gaan spelen.”
Aafke en Valérie zullen vele vaste Branoul-gasten in het publiek zien. Zij hopen echter ook jonge mensen te tonen hoe mooi literatuur is. Aafke: "Dit verhaal is tijdloos en toegankelijk.
En fotograaf en dichter Karel van den Berg heeft een expositie samengesteld vol prachtige foto's, affiches en tekeningen uit de oude Branoultijd, die nu al te bezichtigen is in de foyer.”
De voorstellingen van ‘Branoul - het verhaal’ zijn op 10, 11 (uitverkocht), 12 en 13 november. Bij gebleken belangstelling zal de voorstelling herhaald worden. Tickets zijn verkrijgbaar via www.branoul.nl/productie/branoul
Tekst: Alexander Serban
