Ode aan de vissersvrouwen in Muzee
De afgelopen maanden liet buurtbewoonster en theatermaker Cat Smits zich in Muzee inspireren voor de familievoorstelling ‘Eenzaam, maar niet Alleen’. Cat liep rond in het depot van Muzee en ging in gesprek met de vissersvrouwen Tini den Heijer, Plonie Bronsveld en Dickie Breugem. De voorstelling is een ode aan vissersvrouwen die met elkaar de boel draaiende hielden. Het verhaal gaat over een vissersdochter uit de vorige eeuw: hoe was het om als meisje op te groeien in de Scheveningse vissersgemeenschap? De Scheveninger bezocht afgelopen zaterdag de première.
De voorstelling, geopend door wethouder Kavita Parbhudayal in het kader van de ‘Week tegen Eenzaamheid’, vindt door het hele museum plaats en begint als een rondleiding. Gaandeweg ontpopt zich een meeslepend verhaal, dat eindigt met een indrukwekkend hoogtepunt in de bovenzaal van het museum. Geluidsfragmenten van Radio Scheveningen en het door operazangeres en hoofdrolspeelster Linde Schinkel gezongen visserslied, veroorzaken kippenvel en tranen bij de bezoekers.
Inspiratie
Cat Smits, afgestudeerd aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, bracht als jonge scholiere uren door op het strand en op de boulevard. De liefde voor de zee kreeg zij van huis uit mee. “Als je opgroeit bij de zee, dan speelt die een hele grote rol in je leven. Soms verrukkelijk, soms angstaanjagend; ik hou van de zee, en wil haar dichtbij.”
Cat speelde enkele jaren geleden haar solovoorstelling ‘Zeil’ in Muzee, tussen de modelschepen en schilderijen. “Tijdens internationale vrouwendag was ik er ook om een act te doen in een programma waar extra aandacht gegeven werd aan de rol van de vrouw in de Scheveningse gemeenschap. Deze vrouwen stonden er voor een groot deel van de tijd alleen voor; ze hielpen elkaar en waren nog vóór de feministische golven opkwamen al ontzettend geëmancipeerd. Dat vond ik zó inspirerend.”
Muzee-directeur Tamara Peers, die de theatermaker toegang gaf tot het museumdepot, stelde Cat vervolgens voor aan vissersvrouwen Tini, Plonie en Dickie. “Zij hebben zo veel prachtige verhalen over de tijd dat zij jong waren. Mensen namen echt de tijd voor elkaar en keken naar elkaar om. Uit een artikel over de Scheveningse vrouwen had ik de titel ‘Eenzaam maar niet alleen’ gehaald. Plonie vertelde mij dat zij vroeger misschien wel alleen waren, maar eenzaam waren ze niet. Die tekst heb ik bijna letterlijk meegenomen in de voorstelling.”
Ode aan de vissersvrouwen
In de familievoorstelling wordt iemand van nu door de magie van het museum teruggetrokken in de tijd. Zij gaat in gesprek met een meisje uit de vorige eeuw. “Voor kinderen is het leuk om de lijn van het kleine meisje (de pop Leuntje, geïnspireerd door de jeugdfoto’s van Tinie, Dickie en Plonie) te volgen én de avonturen van Len (de actrice) in het museum. Voor volwassenen zitten er veel details in de vormgeving, in de film, het spel en de muziek verstopt, die verwijzen naar het leven van de vissersvrouwen.”
De vissersvrouwen in kwestie zijn ontroerd door de voorstelling. “Toen mijn man overleed op zee, kreeg ik bezoek van de dominee”, zegt Plonie. “Dan wist je al genoeg.” Dickie vult aan: “Mijn mans schip is gezonken. Hij kon ternauwernood van boord komen.” Plonie: “De jeugd nu lijkt vaak geïsoleerd; veel bezig met hun telefoons waardoor er nauwelijks wordt gecommuniceerd. Vroeger voelden wij ons niet eenzaam. De saamhorigheid was heel groot.” Dickie voelde zich op den duur wel eenzaam wanneer haar man lange tijd op zee was. “Zo erg zelfs dat ik uit naam van mijn man een sollicitatiebrief schreef voor een baan aan wal bij de Post. Hij werd nog aangenomen ook!”
‘Eenzaam, maar niet Alleen’ is nog te zien op zaterdag 15, zondag 16 en vrijdag 21 oktober Speeltijden zijn om 12.00 uur en 14.00 uur. Bij gebleken belangstelling en volle zalen is de mogelijkheid aanwezig om meer voorstellingen uit te voeren in Muzee. Tickets zijn verkrijgbaar via muzeescheveningen.nl.
Tekst: Alexander Serban